15 februari 2015

Zondagbrief 15 februari: Waardigheid en Trots

Een zorgzame samenleving, waar we naar elkaar omkijken en er altijd voor elkaar zijn. Dat is ons ideaal. Daarom brachten we de zorg terug naar de buurt. Daarom wilden we dat ook kinderen, vrienden en kennissen een rol spelen bij de ondersteuning als dat kan.

Soms komt helaas het moment dat het thuis niet meer gaat. Dan moet je altijd een nieuw thuis kunnen vinden in een verpleeghuis dat voldoet aan onze sociaaldemocratische standaarden. Mensen die in een verpleeghuis wonen moeten een waardig bestaan hebben. Mensen die in de verpleeghuiszorg werken moeten trots zijn op hun werk.

De beslissing om naar een verpleeghuis te gaan is moeilijk. Juist dan moet je er op kunnen rekenen dat er een veilige plek is: met liefdevolle zorg en persoonlijke aandacht. Een plek waar je als naaste geen afstand hoeft te nemen, maar betrokken blijft bij het leven en de zorg voor jouw dierbare man, vrouw, opa of oma.

Wat we willen is niet nieuw. We praten hier al lang over. En laten we ook geen te somber beeld schetsen: er zijn al veel slagen gemaakt. Van grote slaapzalen waar ouderen alleen een nachtkastje hadden, naar kleinere kamers. En dankzij Jet Bussemaker van meerpersoonskamers naar eenpersoonskamers.

Toch constateren we ook nu dat vernieuwing nodig is. Dat een fundamentele aanpak nodig is. Daarom heb ik samen met alle betrokken, van mantelzorgers tot de inspectie en van verzorgenden tot bewoners zelf het plan ‘Waardigheid en Trots’ gemaakt. Geen plan van korte klappen en snelle slagen. Zoals altijd geldt ook hier: een makkelijke oplossing is er niet. Als het niet goed gaat is vaak de reflex: gooi er een zak geld bij en neem wat extra mensen aan. Ja, meer handen aan het bed kunnen nodig zijn. Daar waar dat zo is moeten ze er ook komen. Maar: wat als de oudere van nu veel ingewikkelder zorg nodig heeft dan die van tien jaar geleden? En wat als de deskundigheid van een deel van de verzorgenden daar niet meer bij aansluit? Moeten we dan zeggen: twee mensen er bij? Of moeten we zeggen: laten we ook opleidingen verbeteren en personeel bijscholen? Een route van jaren, maar wel één die nodig is.

Nog zo’n standaard antwoord: meer inspectie. Bestuurders eerder en harder op de vingers tikken. Klinkt goed, moet soms ook gebeuren. Maar moeten we ons niet afvragen wat ‘goede zorg’ eigenlijk inhoudt? De verleiding is groot om een instelling met bijvoorbeeld weinig valincidenten ‘goed’ te noemen. Maar wat als mensen daar hele dagen versuft in een stoel worden gezet? Is het niet veel beter ouderen zoveel en lang mogelijk te laten bewegen, ook als dat soms tot vallen leidt?

Goede zorg laat zich niet vangen in protocollen en papier. Goede zorg is het resultaat van goede samenwerking tussen mantelzorgers, bewoners en verzorgenden. Het belangrijkste onderdeel van het plan is daarom om hen de ruimte en positie te geven om dat samen te doen. Voor de mantelzorger betekent dit: een gewaardeerd onderdeel van de dagelijkse zorg en het dagelijks leven zijn. Zeker in een situatie waarin je voortdurend het gevoel hebt je naaste te verliezen omdat hij steeds minder kan, moet je in gesprek blijven over wat goede zorg voor jou betekent. Die ruimte is er nu vaak te weinig. Daarom zullen we de positie van mantelzorgers versterken.

Voor de verzorgende betekent dit: trots kunnen zijn op je werk. Het is fantastisch om te zien hoeveel deskundige personeel er in verpleeghuizen rondloopt. Mensen die niet alleen op de  maaltijden en medicijnen letten, maar hun bewoners ook echt kennen. Die weten wat er wel en niet goed gaat. Die aandacht geven als het nodig is. Het gaat ze echt aan het hart, al die nadruk op incidenten waardoor het imago enorm naar beneden wordt gehaald. Daarom moeten we juist deze goede voorbeelden naar voren halen. Zij moeten de norm worden.

Voor bestuurders betekent dit: betrokken zijn bij je mensen, de professionals, de bewoners en de mantelzorgers. Zorg staat altijd voorop. Er zijn veel voorbeelden waar bestuurders met een krap budget creatieve oplossingen verzinnen die leiden tot veel betere zorg dan bij de buurman. Ook zij moeten de norm worden.

Voor de ouderen zelf betekent dit: een waardige laatste levensfase. Dat klinkt vanzelfsprekend, maar dat is het niet in een situatie waarin je de grip op jezelf en je eigen leven steeds meer verliest. Hoe kwetsbaarder je wordt, hoe groter het beroep dat je op anderen moet doen. Hoe groter ook het vertrouwen dat dit goed geregeld is.

Een bewoner die zich thuis voelt, trotse verzorgenden, gewaardeerde mantelzorgers en betrokken bestuurders. Het plan creëert uiteindelijk ook slechts de randvoorwaarden waaronder kunnen werken. Waaronder zij onze meest kwetsbare ouderen een waardige laatste levensfase kunnen bieden. Dat gegeven alleen al stemt tot nederigheid. Maar laten wij juist daarom alles op alles zetten om hen daarin te steunen. Opdat iedereen oud kan worden met waardigheid en trots.

Ik wens u een goede zondag. Martin van Rijn

 

Waar ben je naar op zoek?