Zondagbrief 6 september 2015: Laat de onmacht niet winnen.

Die foto van het jongetje. Daar op het strand. Het greep me bij de keel. Omdat het in één beeld het gruwelijke verhaal vertelt van de duizenden die stierven terwijl ze in Europa een veilig heenkomen zochten. Op de vlucht voor honger, oorlog en armoede. De foto confronteert ons genadeloos met ons falen. Al die prachtige waarden waar we zo hoog van opgeven: vrijheid, rechtvaardigheid, solidariteit. Niet voor Aylan. Niet voor al die anderen. En de hardste waarheid is eigenlijk nog wel dat we nu al weten dat dit niet de laatste keer zal zijn dat zo’n foto verschijnt. Daarvoor zijn we al te laat.

Ik moet toegeven dat tussen alle emoties die de afgelopen dagen door mij heen zijn gegaan, onmacht een rol speelde en af en toe zelfs de overhand dreigde krijgen. Hoe stop je dit menselijk leed? Wat is een goed antwoord op de wanhoop van duizenden mensen die te voet dwars door Europa trekken. Waarom slaagt Europa er maar niet in om samen te werken? Onmacht als antwoord?

We mogen niet onmachtig zijn. We hoeven niet onmachtig te zijn. Europa kan en moet de komende dagen, weken, laten zien wat het waard is. Dat betekent allereerst samenwerken op het gebied van ontvangst en opvang van de vluchtelingenstroom. Een rechtvaardige verdeling over de lidstaten van de EU, zodat niet enkele landen alle last dragen en anderen te weinig doen. Het betekent gezamenlijk optrekken bij het bieden van hulp aan landen, die in de regio het tienvoudige aantal vluchtelingen opvangen. En het betekent echt werk maken van stabiliteit buiten ons continent. Wanneer Europa zijn diplomatieke, financiële en waar nodig ook zijn militaire macht bundelt, kunnen we eindelijk een antwoord geven.

Nederland zal wat mij betreft daar een voortrekkersrol in moeten spelen. Dat begon goed toen Nederland, als een van de weinige landen, al voor de zomer de voorstellen voor het rechtvaardig verdelen van een deel van de vluchtelingenstroom steunde. Maar nu moet dat vervolg krijgen. En er is haast bij. Ik wil dat ons kabinet komende week met concrete voorstellen komt over onder andere structurele Europese samenwerking bij opvang van vluchtelingen en veel meer hulp aan landen in de regio.

Maar het gaat hier niet alleen om Europese en Haagse politiek. Dit treft ons allen. En het is hartverwarmend om te zien hoeveel initiatieven er worden opgezet om te helpen. Nederland liet al bij eerdere gelegenheden zien dat ze in actie wil komen als er nood is en ook nu blijkt dat weer. Velen, waaronder ook veel partijgenoten, zijn acties gestart om hulp te bieden. Mag ik er een paar met u delen?

– De website www.ikwilietsdoenvooreenvluchteling.nl is een verzamelplek van vele mooie initiatieven om mensen te helpen, of aan te sluiten bij bestaande acties. De site is mede tot stand gekomen dankzij de Groningse PvdA-voorzitter Paul Smit.

– Op Facebook is de inzamelingsactie gestart ‘Slaapzakken voor Lesbos’. De slaapzakken zijn bestemd voor bootvluchtelingen op Lesbos. Op de Facebook-pagina kun je lezen waar de slaapzakken worden ingezameld.

– Dagelijks komen duizenden vluchtelingen in kleine bootjes aan op de Griekse eilanden. Met een donatie aan stichting Vluchteling kunnen deze mensen worden geholpen.

– En er gebeurt nog veel meer. Lokale fracties dienen moties in om tijdelijke opvang van vluchtelingen mogelijk te maken en er worden overal in het land bijeenkomsten georganiseerd waar initiatiefnemers en mensen die iets willen doen voor vluchtelingen samen komen. Ik dank deze initiatiefnemers en al die anderen voor hun inspanning. En roep u op hen waar mogelijk te steunen. Dan doen wij vanuit Den Haag ons deel. Laat de onmacht niet winnen.

Met hartelijke groet, Diederik Samsom