Zondagbrief 13 maart 2016: Tegen wegwerpwerk.
Nog niet eens zo lang geleden stonden ’s ochtends drommen mensen voor de poorten van de fabriek in de hoop dat zij de gelukkige zouden zijn en die dag uitgekozen zouden worden door de voorman voor een dag werk.
In Nederland is er met succes gevochten voor betere rechten voor werknemers. Ook nu is dat nog nodig.
De afgelopen decennia zijn we het normaal gaan vinden dat werknemers inwisselbaar zijn. Nederland is daar nog verder in gegaan dan de landen om ons heen. Mensen worden steeds meer gezien als kostenpost of arbeidsrechtelijk risico voor werkgevers. En dat is waar de Wet Werk en Zekerheid (WWZ) wat aan wil doen. De basis van de wet is het Sociaal Akkoord met werkgevers en werknemers.
Met de WWZ hebben we afgesproken dat we werknemers waarderen; dat we mensen na verloop van tijd de kans bieden op een vaste baan zodat ook zij een huis kunnen kopen of een gezin stichten. Dat we mensen beschermen tegen willekeur bij eventueel ontslag, dat werkgevers functioneringsgesprekken voeren en investeren in de scholing van hun mensen. Deze uitgangspunten zijn ononderhandelbaar.
Sommige werkgevers hebben de laatste weken kritiek op die wet. Natuurlijk moeten werkgevers de ruimte hebben om flexibel te kunnen zijn bij piek en ziek of om eerst even te kijken of iemand functioneert. Waar verbeteringen mogelijk zijn in de praktijk sta ik daar voor open. Maar de wens van sommige werkgevers mensen gratis en zonder goede reden te kunnen ontslaan, mag niet uitkomen.
Waardering en respect voor mensen betaalt zich uit in betrokkenheid, ervaring en dus in succes. Geef werknemers de kans om dagelijks het beste uit zichzelf te halen, organiseer tegenspraak en zorg dat mensen met plezier samenwerken in plaats van concurreren om de volgende opdracht tegen een zo laag mogelijk loon.
Gelukkig zijn er al veel hoopgevende voorbeelden, zoals uitzendkrachten die een vaste baan hebben gekregen in de transport of de mensen in de ziekenhuiszorg die al na een jaar een vast contract krijgen. En ook sectoren waar flexibiliteit een noodzaak is, hebben goede oplossingen gevonden.
Die voorbeelden laten zien dat het kan.
De komende jaren zal in Nederland en in Europa veel afhangen van de vraag of we durven te kiezen voor een samenleving van goed werk en een fatsoenlijke arbeidsmarkt of dat we ons verder laten duwen in een race naar de bodem. Het zal strijd vergen voor goed werk.
Een fijne zondag, Lodewijk Asscher
