Zondagbrief 14 december: De strijd voor goed en eerlijk werk

Langs de A4 in gesprek met truckers. Het is hartje zomer en bloedheet. Met opgestroopte mouwen praten we terwijl achter ons de snelweg raast. Daarna loop ik met twee chauffeurs mee de parkeerplaats op.  Als we willen praten duiken twee Bulgaarse chauffeurs verschrikt weg in hun cabine.

Vrijdag stond ik in een zaaltje in Nieuwspoort. Volgepakt met journalisten was het er ook warm. Ik dacht aan de A4. Ik presenteerde daar de Wet Aanpak Schijnconstructies. Een heel belangrijke wet waarmee we de strijd aangaan tegen de schimmige en geniepige constructies waarmee mensen worden onderbetaald en andere mensen hun werk verliezen.

De chauffeurs die ik langs de A4 en op vele andere plekken sprak, zijn niet tegen Europa. Ze weten dat open grenzen zorgen voor werk en welvaart. Ze hebben ook niks tegen buitenlandse chauffeurs. Ze zien gewone mensen die een beter leven willen voor hun familie. Maar ze hebben wel een bloedhekel aan onrecht.

Het onrecht dat zij het spel volgens de regels spelen terwijl grote bedrijven rijk worden van de schijnconstructies. Dat zij iedere dag de prijs betalen voor de crisis en de globalisering en anderen die prijs kunnen afschuiven. Het onrecht dat niet alleen zij ervaren. Ook onze bouwvakkers, schilders en mensen in de landbouw betalen de prijs van de verdringing.

Ons ideaal is niet een Europa waar we in een race naar de laagste arbeidsvoorwaarden concurreren met de sweatshops van ver en de uitbuiters van dichtbij. Een Europa waar gelijkwaardigheid betekent dat we met z’n allen op het welvaartsniveau van Bulgarije komen. Onder het mom van: even slecht is ook gelijk. Wij geloven niet dat het vrij verkeer van werknemers een trofee is die je in de kast zet en waar je vervolgens niet meer aan mag komen.

Ons adagium is: gelijk loon voor gelijk werk in het land waar je werkt. Wij willen een Europa waarin sociale rechten beschermd zijn en iedereen erop vooruit gaat.

Daarom vroeg ik aandacht voor de schaduwzijde van het vrije verkeer. We kregen het op de agenda in Brussel en eindelijk gebeurt er wat. Boete-inning over de grens wordt makkelijker en informatie-uitwisseling wordt verplicht. Onze eigen inspectie legt meer en hogere boetes op. De nieuwe Eurocommissaris Marianne Thyssen lijkt een bondgenoot in deze strijd.

In Nederland werken we samen met alle werkgevers die goed voor hun mensen zorgen en de beunhazen zat zijn. We openen de aanval op de schimmige schijnconstructies. Met de Wet Aanpak Schijnconstructies zorgen we ervoor dat werknemers, ook als ze bij een onderaannemer werken, altijd het minimumloon of het cao-loon kunnen krijgen doordat we diens opdrachtgever hiervoor aansprakelijk maken. En we doen meer. Werkgevers mogen niet langer een deel van het minimumloon inhouden voor zogenaamde onkosten. De inspectie gaat bedrijven die hun werknemers onderbetalen namen & shamen. Loonstrookjes worden transparanter en het salaris mag niet meer contant uitbetaald worden.

Samen met de Wet Werk en Zekerheid, die meer bescherming biedt aan flexwerkers en de Wet Arbeid en Zorg, met meer mogelijkheden om werk en privé te combineren en extra vaderschapsverlof is de Wet Aanpak Schijnconstructies de derde grote arbeidsmarktwet dit jaar. Drie wetten waarmee we werken aan een fatsoenlijke arbeidsmarkt met goed en eerlijk werk voor iedereen.

Maar we zijn er nog niet. Samen met Nederlandse werkgevers en werknemers, met ons Kamerlid John Kerstens en Agnes Jongerius in het Europees Parlement, vecht ik er voor om sluiproutes via postbusfirma’s te blokkeren, inspectiediensten beter te laten samenwerken en de detacheringsrichtlijn waterdicht te maken. Zodat deze weer doet waar hij voor bedoeld is: werknemers die in ander land gaan werken beschermen en dus oneerlijke concurrentie tegengaan.

We staan voor een fundamentele keuze. Kiezen we voor de weg van de minste weerstand, met steeds minder rechten en steeds lagere lonen omdat we de race to the bottom tegen de lagelonenlanden willen winnen? Of durven we nog te geloven in de waarde van mensen en de waarde van werk? Wij kiezen voor bestaanszekerheid en goed werk voor iedereen. Met respect en waardering voor trotse vakmensen.

Dat vergt strijd en overtuiging. Van ons allemaal, voor ons allemaal. Ik hoop dat ik op u mag rekenen.

Fijne zondag, Lodewijk Asscher